۱۳۹۶-۱۰-۱۳، ۰۴:۰۰ ب.ظ
شرکتنامه مهم ترین پایه و اساس شرکت است و مسلم است که به هیچ وجه نمی توان آن را تغییر داد مگر به رضایت تمام شرکا . در مورد لزوم شرکتنامه صریحاَ در قانون عبارتی قید نشده ولی : اولاَ طبق اصول کلی تشکیل شرکت اصولاَ یک نوع عقد است و ابن عقد باید مکتوب بوده و به ثبت برسد. ثانیاَ در خود قانون در چند مورد به شرح ذیل شرکتنامه اشاره شده است :
اول) طبق قسمت اخیر ماده 124، اصولاَ مسئولیت هر یک از شرکا در روابط فیمابین خود به نسبت سرمایه آن هاسا مگر "... در صورتی که در شرکتنامه ترتیب دیگری اتخاذ نشده باشد ".
دوم) طبق ماده 133، جز در مورد ماده 132 شرکت نمی تواند شریکی را " مجبور نماید بیش از آمچه در شرکتنامه مقرر شده است به شرکت سرمایه دهد ".
البته در مواردی نیز ( طبق ماده 137) به اساسنامه هم اشاره شده با این حال تنظیم اساسنامه امر ضروری در شرکت های تضامنی به حساب نمی آید.
مواردی که در شرکتنامه به آن اشاره می شود عبارتند از:
1- نام شرکت
2- موضوع شرکت
3- سرمایه شرکت اعم از نقدی و غیر نقدی
4- میزان سهم الشرکه هر یک از شرکاء
5- تاریخ تشکیل شرکت و مدت آن
6- اسامی شرکاء یا موسسین شرکت با قید مشخصات کامل هر یک و اقامتگاه
7- اسامی مدیران شرکت و اختیارات آن ها و مشخصات کامل هر یک و اقامتگاه
8- قید مشخصات بازرس یا بازرسان شرکت
9- تاریخ و نحوه رسیدگی به حساب ها و چگونگی تقسیم سود و زیان شرکت
10- انحلال شرکت
11- قید سایر نکاتی که لازم باشد.
12- بالاخره شرکت نامه باید به امضاء موسسین برسد و در دفتر ثبت شرکت ها ثبت گردد.
در ذیل به تشریح برخی از مفاد شرکتنامه می پردازیم.
نام شرکت
داشتن اسم مخصوص در شرکت های تجاری به طور کلی و در شرکت های تضامنی به طور خاص، از نظر مسئولیت شرکا در مقابل اشخاص ثالث دارای اهمیت ویژه ای است. در اسم شرکت تضامنی باید عبارت ( شرکت تضامنی ) و لااقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود.
در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک، یا شرکایی که ذکر شده است ، عبارتی از قبیل ( و شرکا ) یا ( و برادران ) قید شود. ( ماده 117 )
در شرکت های خانوادگی بعد از ذکر نام شریک اصلی عبارت ( و پسران ) یا ( و برادران ) ذکر می گردد. ذکر نام شخص در اسم شرکت از مختصات شرکت تضامنی ( و نسبی ) است و سایر شرکت ها حق چنین کاری را ندارند.
مرکز اصلی شرکت
مرکز اصلی شرکت که در شرکتنامه مشخص می شود محل استقرار دفتر مرکزی شرکت است و همچنین محل اداره و استقرار مدیران و بازرسان شرکت می باشد. به عبارت دیگر اقامتگاه قانونی شرکت ، آدرس رسمی و محل دریافت ابلاغ ها و اسناد رسمی به عنوان مرکز اصلی شرکت محسوب می شود.البته ممکن است فعالیت شرکت در نقاط مختلف باشد، بنابراین کلیه مراکز اصلی شرکت باید ذکر گردد ولی لازم به توضیح نیست که شخص حقوقی بیش از یک اقامتگاه قانونی نمی تواند داشته باشد و معمولاَ اقامتگاه قانونی شرکت ها مرکز اصلی آنان تعیین می شود.
اسامی شرکاء یا موسسین ، شناسنامه و محل اقامت آن ها
از لحاظ اهمیتی که شرکاء در شرکت های تضامنی دارند در شرکت نامه نام کلیه آنان با ذکر خصوصیالت هویت آنان باید ذکر گردد تا به آسانی بتواند به آنان دسترسی پیدا نمود. در نمونه شرکت نامه که از طرف اداره ثبت شرکت ها تهیه شده است تصریح گردیده که نام شرکاء باید با ذکر شناسنامه و محل اقامت آن ها قید گردد و معمولاَ در موقع ثبت اداره ثبت شرکت ها مانند کلیه دفاتر رسمی نسبت به هویت شرکاء رسیدگی می نماید.
مبدا تشکیل شرکت و مدت آن
مبدا تشکیل شرکت روزی است که شرکاء با یکدیگر توافق می کنند که شرکت را تاسیس کنند و از همین تاریخ است که شرکت شخصیت حقوقی جداگانه از شرکاء پیدا می نماید. زیرا در صورتی که در ماده 584 قانون تجارت تصریح شده است که نشکیلات و موسساتی که برای مقاصد غیر تجاری تاسیس می شوند از تاریخ ثبت شخصیت حقوقی پیدا خواهند کرد. در مورد شرکت های تجاری ماده 583 مقرر می دارد که شرکت های مذکور در قانون تجارت دارای شخصیت حقوقی می باشند و شخصیت حقوقی را موکول به ثبت ننموده است. بنابراین مبدا تشکیل از این نظر اهمیت دارد که از این تاریخ شرکت وارد فعالیت شده و زندگانی خود را شروع می کند. از این تاریخ وجوهی که بابت سرمایه به شرکت پرداخته شده است ، جزء دارایی شرکت محسوب می شود و از دارایی شخصی شرکاء مجزا خواهد بود . البته ثبت شرکت تجاری برای آنکه نسبت به اشخاص ثالث نیز اعتبار داشته باشد لازم است و چون طبق ماده 197 قانون تجارت در ظرف ماه اول تشکیل هر شرکت خلاصه شرکت نامه و منضمات آن باید اعلان شود، بنابراین حداکثر ثبت شرکت باید در ظرف یک ماه پس از تاسیس آن انجام شود. مدت شرکت ممکن است محدود یا غیر محدود باشد. قوانین بعضی از ممالک تشکیل شرکت را به مدت غیر محدود جایز نمی شمارد ، زیرا سلب حق از خود را برای مدت نامحدود برخلاف اصول حقوقی می دانند و از این جهت شرکت را برای مدت های طولانی تعیین می کنند و مقرر می دارند که قبل از خاتمه مدت شرکت ممکن است مدت شرکت تمدید گردد، ولی در قانون ایران منعی برای تشکیل شرکت های تجاری به مدت نامحدود وجود ندارد و عملاَ نیز اغلب شرکت ها مدت شرکت را نامحدود تعیین می نمایند. ولی مسلم است که قانون برای انحلال شرکت ها قبل از موقع قواعد و اصولی در نظر گرفته است که شرکاء طبق آن می توانند انحلال شرکت را در هر موقع تقاضا کنند.
سرمایه شرکت اعم از نقدی و غیر نقدی
سرمایه شرکت اصولاَ به وجه رایج کشور تعیین می شود منتهی شرکاء می توانند برای تامین سرمایه شرکت حصه خود را به صورت نقدی یعنی به پول یا به صورت غیرنقدی پرداخت کنند. در موردی که سرمایه شرکت نقداَ پرداخت می شود احتساب آن به اشکال برنمی خورد ولی اگر شرکاء سرمایه غیر نقدی به شرکت تسلیم نمایند سرمایه مزبور حتماَ باید به پول تقویم شود.
ماده 118 قانون تجارت مقرر می دارد : " شرکت تضامنی وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد ". چون در شرکت تضامنی آنقدر که اعتبار شرکاء اهمیت دارد سرمایه شرکت مورد توجه نیست قانون پرداخت تمام سرمایه شرکت را اجباری دانسته است و به این ترتیب مبلغ سرمایه که به شرکت تخصیص داده شده است از دارایی شرکاء خارج گشته و وارد دارایی شرکت می شود. اهمیت این موضوع از این نظر است که در صورت ورشکستگی یکی از شرکاء طلبکاران شرکت همواره بر طلبکاران شرکاء مقدم می باشند و در صورت انحلال شرکت بدواَ باید تعهدات شرکت انجام گیرد و اگر چیزی باقی ماند بین طلبکاران شرکاء تقسیم شوند، در صورتی که در مورد ورشکستگی شرکت تضامنی اگر دارایی شرکت کفاف انجام تعهدات را ننماید، طلبکاران شرکت برابر طلبکاران شریک در ورشکستگی شریک شرکت می نمایند.
نکته : با توجه به اینکه دفاتر ثبت شرکت، همان اعتبار دفاتر رسمی را دارند، به این جهت اشخاص شرکتنامه را تنظیم می نمایند و بعداَ فقط در اداره ثبت شرکت ها به ثبت می رسانند.
طریقه تنظیم شرکتنامه
اول) طبق قسمت اخیر ماده 124، اصولاَ مسئولیت هر یک از شرکا در روابط فیمابین خود به نسبت سرمایه آن هاسا مگر "... در صورتی که در شرکتنامه ترتیب دیگری اتخاذ نشده باشد ".
دوم) طبق ماده 133، جز در مورد ماده 132 شرکت نمی تواند شریکی را " مجبور نماید بیش از آمچه در شرکتنامه مقرر شده است به شرکت سرمایه دهد ".
البته در مواردی نیز ( طبق ماده 137) به اساسنامه هم اشاره شده با این حال تنظیم اساسنامه امر ضروری در شرکت های تضامنی به حساب نمی آید.
مواردی که در شرکتنامه به آن اشاره می شود عبارتند از:
1- نام شرکت
2- موضوع شرکت
3- سرمایه شرکت اعم از نقدی و غیر نقدی
4- میزان سهم الشرکه هر یک از شرکاء
5- تاریخ تشکیل شرکت و مدت آن
6- اسامی شرکاء یا موسسین شرکت با قید مشخصات کامل هر یک و اقامتگاه
7- اسامی مدیران شرکت و اختیارات آن ها و مشخصات کامل هر یک و اقامتگاه
8- قید مشخصات بازرس یا بازرسان شرکت
9- تاریخ و نحوه رسیدگی به حساب ها و چگونگی تقسیم سود و زیان شرکت
10- انحلال شرکت
11- قید سایر نکاتی که لازم باشد.
12- بالاخره شرکت نامه باید به امضاء موسسین برسد و در دفتر ثبت شرکت ها ثبت گردد.
در ذیل به تشریح برخی از مفاد شرکتنامه می پردازیم.
نام شرکت
داشتن اسم مخصوص در شرکت های تجاری به طور کلی و در شرکت های تضامنی به طور خاص، از نظر مسئولیت شرکا در مقابل اشخاص ثالث دارای اهمیت ویژه ای است. در اسم شرکت تضامنی باید عبارت ( شرکت تضامنی ) و لااقل اسم یک نفر از شرکا ذکر شود.
در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از اسم شریک، یا شرکایی که ذکر شده است ، عبارتی از قبیل ( و شرکا ) یا ( و برادران ) قید شود. ( ماده 117 )
در شرکت های خانوادگی بعد از ذکر نام شریک اصلی عبارت ( و پسران ) یا ( و برادران ) ذکر می گردد. ذکر نام شخص در اسم شرکت از مختصات شرکت تضامنی ( و نسبی ) است و سایر شرکت ها حق چنین کاری را ندارند.
مرکز اصلی شرکت
مرکز اصلی شرکت که در شرکتنامه مشخص می شود محل استقرار دفتر مرکزی شرکت است و همچنین محل اداره و استقرار مدیران و بازرسان شرکت می باشد. به عبارت دیگر اقامتگاه قانونی شرکت ، آدرس رسمی و محل دریافت ابلاغ ها و اسناد رسمی به عنوان مرکز اصلی شرکت محسوب می شود.البته ممکن است فعالیت شرکت در نقاط مختلف باشد، بنابراین کلیه مراکز اصلی شرکت باید ذکر گردد ولی لازم به توضیح نیست که شخص حقوقی بیش از یک اقامتگاه قانونی نمی تواند داشته باشد و معمولاَ اقامتگاه قانونی شرکت ها مرکز اصلی آنان تعیین می شود.
اسامی شرکاء یا موسسین ، شناسنامه و محل اقامت آن ها
از لحاظ اهمیتی که شرکاء در شرکت های تضامنی دارند در شرکت نامه نام کلیه آنان با ذکر خصوصیالت هویت آنان باید ذکر گردد تا به آسانی بتواند به آنان دسترسی پیدا نمود. در نمونه شرکت نامه که از طرف اداره ثبت شرکت ها تهیه شده است تصریح گردیده که نام شرکاء باید با ذکر شناسنامه و محل اقامت آن ها قید گردد و معمولاَ در موقع ثبت اداره ثبت شرکت ها مانند کلیه دفاتر رسمی نسبت به هویت شرکاء رسیدگی می نماید.
مبدا تشکیل شرکت و مدت آن
مبدا تشکیل شرکت روزی است که شرکاء با یکدیگر توافق می کنند که شرکت را تاسیس کنند و از همین تاریخ است که شرکت شخصیت حقوقی جداگانه از شرکاء پیدا می نماید. زیرا در صورتی که در ماده 584 قانون تجارت تصریح شده است که نشکیلات و موسساتی که برای مقاصد غیر تجاری تاسیس می شوند از تاریخ ثبت شخصیت حقوقی پیدا خواهند کرد. در مورد شرکت های تجاری ماده 583 مقرر می دارد که شرکت های مذکور در قانون تجارت دارای شخصیت حقوقی می باشند و شخصیت حقوقی را موکول به ثبت ننموده است. بنابراین مبدا تشکیل از این نظر اهمیت دارد که از این تاریخ شرکت وارد فعالیت شده و زندگانی خود را شروع می کند. از این تاریخ وجوهی که بابت سرمایه به شرکت پرداخته شده است ، جزء دارایی شرکت محسوب می شود و از دارایی شخصی شرکاء مجزا خواهد بود . البته ثبت شرکت تجاری برای آنکه نسبت به اشخاص ثالث نیز اعتبار داشته باشد لازم است و چون طبق ماده 197 قانون تجارت در ظرف ماه اول تشکیل هر شرکت خلاصه شرکت نامه و منضمات آن باید اعلان شود، بنابراین حداکثر ثبت شرکت باید در ظرف یک ماه پس از تاسیس آن انجام شود. مدت شرکت ممکن است محدود یا غیر محدود باشد. قوانین بعضی از ممالک تشکیل شرکت را به مدت غیر محدود جایز نمی شمارد ، زیرا سلب حق از خود را برای مدت نامحدود برخلاف اصول حقوقی می دانند و از این جهت شرکت را برای مدت های طولانی تعیین می کنند و مقرر می دارند که قبل از خاتمه مدت شرکت ممکن است مدت شرکت تمدید گردد، ولی در قانون ایران منعی برای تشکیل شرکت های تجاری به مدت نامحدود وجود ندارد و عملاَ نیز اغلب شرکت ها مدت شرکت را نامحدود تعیین می نمایند. ولی مسلم است که قانون برای انحلال شرکت ها قبل از موقع قواعد و اصولی در نظر گرفته است که شرکاء طبق آن می توانند انحلال شرکت را در هر موقع تقاضا کنند.
سرمایه شرکت اعم از نقدی و غیر نقدی
سرمایه شرکت اصولاَ به وجه رایج کشور تعیین می شود منتهی شرکاء می توانند برای تامین سرمایه شرکت حصه خود را به صورت نقدی یعنی به پول یا به صورت غیرنقدی پرداخت کنند. در موردی که سرمایه شرکت نقداَ پرداخت می شود احتساب آن به اشکال برنمی خورد ولی اگر شرکاء سرمایه غیر نقدی به شرکت تسلیم نمایند سرمایه مزبور حتماَ باید به پول تقویم شود.
ماده 118 قانون تجارت مقرر می دارد : " شرکت تضامنی وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد ". چون در شرکت تضامنی آنقدر که اعتبار شرکاء اهمیت دارد سرمایه شرکت مورد توجه نیست قانون پرداخت تمام سرمایه شرکت را اجباری دانسته است و به این ترتیب مبلغ سرمایه که به شرکت تخصیص داده شده است از دارایی شرکاء خارج گشته و وارد دارایی شرکت می شود. اهمیت این موضوع از این نظر است که در صورت ورشکستگی یکی از شرکاء طلبکاران شرکت همواره بر طلبکاران شرکاء مقدم می باشند و در صورت انحلال شرکت بدواَ باید تعهدات شرکت انجام گیرد و اگر چیزی باقی ماند بین طلبکاران شرکاء تقسیم شوند، در صورتی که در مورد ورشکستگی شرکت تضامنی اگر دارایی شرکت کفاف انجام تعهدات را ننماید، طلبکاران شرکت برابر طلبکاران شریک در ورشکستگی شریک شرکت می نمایند.
نکته : با توجه به اینکه دفاتر ثبت شرکت، همان اعتبار دفاتر رسمی را دارند، به این جهت اشخاص شرکتنامه را تنظیم می نمایند و بعداَ فقط در اداره ثبت شرکت ها به ثبت می رسانند.
طریقه تنظیم شرکتنامه
